MONTES

MONTES

ante diluvium exstitisse, argumentô est, quod aquae eius, omnes Montes sub universo caeli operuisse, leguntur, Gen. c. 7. v. 19. Conditi sunt, ut aquam intra sinus et alveos suos veluti continerent, Iob. c. 38. v. 10. etc. Item, ut essent velut protuberantes quaedam mammae irrigando per fontium decursus Geocosmo. Et dum superius terrâ eminent, inferiusatque interius spatiosissima aquarum penuaria contineant, quem Naturae conatumHydrophylacia eruditissimus Kircherus nuncupat; qui idem memorabilem hanc veluti ossaturam Geocosmi in Montium structura animadvertit, quod, illum dum ossium locô veluti stringunt ac continent, annularem quasi catena, a Polo ad Polum ducere nodisque veluti secari ac stringi videantur. Ducit autem hanc Montium seriem, a Polo Arctico auspicatus, per Islandiam, Scotiam, Angliam, Germaniam continuatô ordine, rectôque tramite usque ad Alpes, quae velut nodus sint magnae huius catenae, quô discontinuô oridne extensi Montes, sic ubi aliquam connexionis labem incurrerint, vincirentur et ad firmiorem consistentiam constringerentur. Ab Alpibus autem, novô veluti annulari ordine implexi Apennino iunguntur: quô totius Italiae meditullium, haud secus ac spina quaedam dorsi, continuatâ serie per Siciliam Montibus Africae, quos Lunae vocant, connectitur. Alter catenae huius nodus, usque ad ultimum Austri promontorium, Bonae spei nuncupatum, extenditur, quem ordinem haud dubie usque ad oppositum Mundi Polum continuari, ipsa ratio dictat. Ex hoc vero Austrino Polo, per incognitos Australis Terrae tractus, usque ad Fretum Magellanicum distenditur, et hinc per Andium Americae Australis ac Borealis immensos tractus, Polo Boreo, unde dimanârat, iungitur. Altera catena ad angulos rectos primam intersecans, abiensque ex Polo et distensionis suae proopaginem per Tartariam derivans, Imaum sibi coniungit, qui per mediam Scythiam, magnum Mogoris Imperium, et tandem per medium Indiae dorsum in Promontor. Comorinum excurrit, ubi mediante maris fundô, Montibus Zeilani insul. et subter Oceanum in Polum Australem distenditur; atuque inde tandem per incognitosterrarum Oceaniquetractus, prin cipio, a quo discessit, connectitur. Quoniam vero perpetuus Oceani aestus, fluxusque ex Oriente in Occidentem continuâ suâ allisione nonnullum detrimentum adferre poterat, hinc provida natura transversa Montium catenas disposuit, quibus totius Terrenae molis machina firmiorem consistentiam adipisceretur. Unde videre est ex Oriente in Occasum, ab ultima Sinarum regione Montes Montibus ita annexos, ut quos China per transversum propagat, Imaus extra Chinam continuans in Occidentem Scythiae, Indiae, Caspii Maris, Americae, Asiae minoris,Macedoniae, usque ad Alpes Cottias et Rhaeticas, continuans Montibus coniungat, quas Alpes per Delphinatum, totamque Narbonensem Galliam continuo committit Alpibus Pyrenaeis, quae hinc tandem in ultimum Occidentis terminum, usque dem suo restituantur principio, ordine mirificô propagantur, Athanas. Kircherus Mund. Subterr. Part. 1. l. 2. c. 8. De Montibus vero pontium operâ iunctis, vide infra voce Pons. Dicuntur autem Montes ab intervallo, quod occupant, vel Iuga, cum videl. longô tractu progrediuntur: vel simpliciter Montes, cum parvô circumscribuntur spatiô; de utrisque paulo infra. Aperurae et transitus eorum Portae: excursiones in Mare Promontoria vulgo Cabo et Capo, appellantur, de quibus suô locô. Vide Auctorem Anonymum Hist. Orbis Terr. c. 7. §. 1. 9.

IUGA MONTIUM CELEBRIORA IN GEOCOSMO. IN EUROPA NOSTRA.

Alpes, Italiam a vicinis regionibus separant, vestôque Terrae tractu in alias provincias, velut brachia, emittunt: quae sunt Montes Pyrenaei, Maritimae Alpes, Alpes Cottiae, Graiae, Rhaeticae seu Tridentinae, Noriae, Carniae ac postremum Iuliae sive Pannoniae, Grampius Mons Scotiae, suo ab Ortu in Occasum progressu, Scotiam in duas partes dividit. Hercinium iugum, flexuosis ambagibus varias Germaniae provicias per meat. In Ducatu Brunsvicensi der Hartz, nominis sui tenax, vocatur; cuius et pars, famosus ille Mons Bructerus, der Blockers aut Brockersberg. Obii seu Riphaei Montes, a Mari Albo progrediuntur, ad osstium Obii fluv. usque, ac Russis vocantur Weliki Kamenypoyas, i. e. magnum lapideum cingulum. Aliud hîc iugum est, Russis Ioegoria. Praeterea triplexiugum decurrit inter Siberiam et Russiam, a Septentrion versus Austrum: Russis Goosvinscoy Camen, Cirginscoy Camen, et Poldvinscoy Camen dicta.

IN ASIA.

Arabica iuga, Montibus Sinai ab Horeb, iam olim celebritatem meruêre: quorum ille Tur et Lurle Arbibus, Europaeis Mons S. Catharinae quoque dicitur. Ararat, mons Armeniae, Persis Agri, Arabibus Subalahu, ob terraemotus, hodie aditu difficilis. Caucasus, a Ponto Euxino ad Mare Caspium extenditur, intermediô Colchidos Albaniae Iberiae districtu, hodie Caxes. Imaus, Crucis formâ progreditur tam versus orientem et Occidentem, quam versus Austrum ac Boream, dividitque Scythiam in duas partes. Septentrionalis eius pars nunc Alkai. Taurus, in Asia minori a Pamphylio Mari incipiens, progreditur ab Occasu in Ortum, usque ad Indiam, ac dividit Asiam universam in duas partes; Septentrionalem, seu Asiam intra Taurum, et Meridionalem, seu Asiam extra Taurum. Stipatur a altere Antitaurô maiore ac minore, qui Armeniam maiorem ac monorem intersecant. De periculosissimo eius transitu vide Herbertum Itinerarii p. 94. 95 Reliqua suô locô.

IN AFRICA.

Altas, oritur a litore Africae Occidentalis Oceani, et per totam Africam se extendit versus Orientem, usque ad confinia Aegypti loca. Lunae Montes seu Cafates, totam Monomotapae regionem fere cingunt.

IN AMERICA.

Andes, quo et Iuga Cordilera referimus, omnes in toto Terrarum Orbe montium caten as longe superantes, Americam totam Australem, usque ad Fretum Magellanicum, pervadunt. Vid. Varenium l. 1. c. 10. et Kircherum Mund Subterr. lib. 2. c. 10. §. 4.

MONTES CLARIORES APUD VETERES QUORUM EXPLICATIONEM VIDE SUIS LOCIS.

Acroceraunii et a, Monti della Chimera, Epiri. Aetna, Mongibello, Siciliae. Almus, Arpatarro, Pannoniae inferioris. Amanus, Monte Nero, Syriae. Antilibanus, Abellinas, Caelesyriae. Apenninus, Apennino, Italiae. Argeus, Monte di Saustia, Cappadociae. Athos, Monte Santo, Macedoniae. Atlas, Iduacal, Mauritaniae Tingitanae. Bagous, Coibocaran, Drangianae et Ariae. Bepyrrus, Bonpruo, Indiae ulterioris. Bermius, Messo, Macedoniae. Callidromus, di Livadia, Epiri apud Achaiam. Calpe, Gilbraltar, Hispaniae. Candavia, Canovia, Macedeaiae. Casius, Lison, Phoenicis. Alter, Palaestinae. Caucasus, Cocas, Iberiae et Albaniae: Item Indiae. Cemmenus, vide Gebenna. Ceraunii, iidem Acrocerauniis et Caucaso. Chimaera, Lyciae, ignivomus. Choatras, Cabusco, Parthiae. Cithaeron, Monte di Stives, Boeotiae. Citorus vel Citorum, Monte di Famastro, Paphlagoniae. Coronus, Basaresi vel Basarasi, Parthiae atque Hyrcaniae. Cragus, li sette Cavi, Lyciae. Cybele, Phrygiae magnae. Cyllene, Arcadiae, altissimus. Dicte et Dictaeus, Lasthi, Cretae. Dindymus et Dindyma, Germian, Phrygiae magnae. Elephas, Felles, Aethiopiae. Emodus, Moghali, Scythiae et Indiae. Erymanthus et Eryx; ille Dimizana, Arcadiae: hic Monte di S. Giuliano, Siciliae. Falernus, Falerno, Campaniae. Garganus, Gargano, Apuliae. Gebenna, qui et Cemmenus, d'Auvergne, Galliae, Ferrar. Baudrando nunc les Montagnes des Sevennes seu les Sevennes vulgo. Grampius, Granzebain vel Gransbain, Scotiae. Haemus, Balkan, Thraciae. Helicon, Eialia, Boeotiae. Horminius di Castamona, Bithyniae. Hyperborei, Camenipoias, Sarmatiae Asiaticae. Ida, Ida, Phrygiae. Alter, Psiloriti et Psiloteri, Cretae. Idubeda, Sierra d'Atienza et Monte di Strella, Lusitaniae. Imaus, Altay, Scythiae. Ismarus, di Polystilo, Thraciae. Iura et Iurassus, Ioux et Iurat, Sequanorum. Libanus, Libano, Phoeniciae. Lunae Montes, Bed, Aethiopiae, trans Aequatorem. Maenalus et a, Arcadiae. Marianus, Sierra Morena, Hispaniae. Masdoranus, Chiteliur, Parthiae et Ariae. Massicus Monte Masso, Campaniae Italicae. Mcbrodes, Madonia, Siciliae, Niphates, Curdo, Armeniae maioris et Mesopotamiae. Nysa, Indiae citerioris. Oeta, Bunina, Thessaliae seu Phthiotidis. Olympus, Lacha, Thessaliae, Mysiae; Anatolaidag, Lyciae et Cypri. Orospeda, Siera de Molina et de Alcaraz, Hispaniae Tarraconensis. Ossa, Oliva, Thessaliae. Othrys, Delacha, Phthiotidis. Pangaus, Castagna, Thraciae. Pariedrus, et Paryadris, Leprus, Armeniae. Parnasus et Parnassus, Liacura, Phocidis. Paropamisus, Calchistan, Asiae. Pelios, Petras, Thessaliae. Pindus, Mezzovo, Epiri et Thessaliae. Pylei et Pylae, Monte Amara, Aethiopiae. Pyrene et Pyrenaeus mons, les Pirenees, Hispaniae. Phodope, Valiza, Thraciae. Riphaei, Boglovvy, Sarmatiae. Romaricus, Remiremont, Galliae Belgicae Ferrar. Sed hoc castri potius vel oppidi nomen est. Scardus, Monte Nero, Macedoniae. Aliis Krantz. Semanthinik, Idifa, inter Sinas et Seres. Soractes, qui et Faliscorum di S. Oreste. Sudeti, Fiechtelberg, Germaniae. Sypilus et Sipylus, Siropino, Lydiae. Taenarus, di Maina, Laconicae. Taurus, Asiae, varie nominatur. Taygetus, Mittena, Laconicae. Tetricus, Monte di S. Giovanni, Umbriae. Tmolus, Tomalitze, Lydiae. Vesevus et Vesuvius, Monte di Somma, Companiae, Vesulus Monviso, Galliae Subalpinae. Vogesus, Vauge, Galliae Belgicae. Zagrus, Adilbegian, Mediae. Zametus, Zimas, Arabiae Felicis, etc. Celsissimi autem in Geocosmo Montes, e modo dictis sunt Athos, Cyllene, Olympus, Parnassus etc. e Novi Orbis Montibus, Picus inprimis Teneriffae, alias Pico de Terraira et Pico de Teide dictus, qui ad 60. milliaria in mari videtur, et hodiernis Geographis in primum Meridianum assumptus est. Dein, Pico di S. Georgio, in Asoribus, Pico de Adam in Zeilan insul. Figenoiamma, Iapaniae mons, qui nubes excedere creditur, etc.